Project Description

Alergia może przybierać różne oblicza i dotyczyć rozmaitych czynników alergizujących. Jedną z nietypowych wydaje się alergia na metale ciężkie, ujawniająca się po kontakcie z określonymi stopami metalu. Najczęściej generowana jest kontaktem dotykowym, wywołując specyficzne uczuleniowe reakcje skórne. Czym charakteryzuje się uczulenie na metal, jak się objawia oraz czy możliwe jest jego skuteczne wyleczenie?

Uczulenie na metale – specyficzne symptomy alergii

Metale stanowią jedne z istotnych czynników alergii kontaktowej – wywołują ostre lub przewlekłe kontaktowe zapalenie skóry, powstające w miejscu przylegania alergizującego metalu do ciała. Mogą pojawić się ogniska rumieniowe, obrzęki, grudki oraz pęcherzyki, jeśli zapalenie ma formę przewlekłą, wtedy skóra rogowacieje i pęka. Symptomom tym najczęściej towarzyszy uporczywy świąd. Rzadsze, ale również możliwe są objawy mniej typowe dla uczulenia na metale. Wśród nich wymienia się nieżyt nosa, astmę oskrzelową, a w skrajnych przypadkach nawet wstrząs anafilaktyczny (3). Alergia na metale może także wywołać zapalenie spojówek, jak również pokrzywkę z objawami brzusznymi (1).

Alergia na metal – co ją wywołuje?

Uczulenie na złoto, srebro czy platynę, podobnie jak alergia na nikiel generuje symptomy skórne po bezpośrednim kontakcie. Co ważne – objawy potęgowane są poceniem się skóry (2). Uczulenie na nikiel, a także na inne metale może być wywołane kontaktem z przedmiotami codziennego użytku: guzikami w spodniach, biżuterią, monetami, naczyniami kuchennymi – głównie sztućcami, oprawkami okularów, sprzączką od paska czy telefonem komórkowym, a nawet laptopem. Ryzyko pojawienia się reakcji alergicznych istnieje również w kontakcie z materiałami dentystycznymi oraz chirurgicznymi (1).

W jubilerstwie często wykorzystuje się stopy różnych metali, dlatego trudno jest zdiagnozować konkretną przyczynę wystąpienia reakcji alergicznych. Niezbędne jest w tym przypadku wykonanie specjalistycznych testów płatkowych, które pomogą sprecyzować alergizujący metal i pozwolą wdrożyć leczenie oraz umożliwią podjęcie skutecznych działań profilaktycznych.

Alergia na metale – leczenie i profilaktyka

Główną drogą terapeutyczną w przypadku alergii kontaktowej jest unikanie alergenu – wyeliminowanie go z codziennego środowiska pacjenta, jak również świadome minimalizowanie ryzyka kontaktu sprzyja zachowaniu zdrowia i niweluje powstawanie niepożądanych objawów. Jednak jeśli symptomy pojawiają się pomimo ostrożności, niezbędne jest podjęcie stosownego leczenia. W postaci ostrej zapalenia kontaktowego skóry generowanego alergią na metale, należy włączyć farmakoterapię, która pomoże zlikwidować dyskomfort – często podawane są kortykosterydy, występujące w postaci żelów, maści i kremów. W łagodzeniu świądu i zmian skórnych skutecznie pomogą wilgotne okłady, nasycone garbnikami. W fazie wysiękowej może dojść do zakażenia bakteryjnego, stąd konieczność antybiotykoterapii oraz wdrożenia preparatów antyseptycznych (4).

Ciekawą formą terapii jest leczenie promieniowaniem ultrafioletowym – fototerapia włączana jest do leczenia przypadków opornych na terapię sterydami. Promieniowanie ultrafioletowe wykazuje działanie immunosupresyjne. Dla osiągnięcia pożądanych rezultatów tego typu terapii niezbędna jest jej długotrwałość i powtarzalność – jedynie wtedy uzyskać można całkowitą remisję objawów (4).

Jednak bez wątpienia najbardziej skuteczną metodą minimalizowania symptomów uczulenia na metale jest ich unikanie – warto zdiagnozować alergię i sprecyzować czynniki, wywołujące objawy uczulenia, a następnie wyeliminować je ze swojego otoczenia. Istotną rolę odgrywa zatem uświadomienie pacjenta oraz ukazanie możliwości stosowania zamienników dla uczulających go substancji – ważny wkład w podnoszenie świadomości i szerzenie działań profilaktycznych ma środowisko lekarskie. Pacjent powinien wiedzieć, że pomimo braku objawów i zdrowego wyglądu skóry, jest ona narażona na powrót symptomów uczulenia po ponownym kontakcie z alergenem (4).

 

  1. Wojciechowska M, Kołodziejczyk J, Gocki J, et. al. Nadwrażliwość na nikiel. Alergia Astma Immunologia. 2008;13(3):136-140.
  2. Żelazowska R, Pasternak K. Metale szlachetne: Srebro (Ag), Złoto (Au), Platyna (Pt) w biologii i medycynie. BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. 2007;2:205 – 209.
  3. Kręcisz B, Chomiczewska-Skóra D, Pałczyński C, et. al. Uczulenie na metale a implanty medyczne. http://alergia.org.pl/wp-content/uploads/2017/08/Uczulenie-na-metale-a-implanty-medyczne.pdf Dostęp: 27.03.2018.
  4. Śpiewak R. Alergia kontaktowa – diagnostyka i postępowanie. Alergia Astma Imunologia. 2007;12(3):109-127.