Symptomy alergii, choć nie zawsze muszą być poważne, bardzo często znacząco wpływają na codzienne funkcjonowanie dotkniętych tym problemem osób. Aby zmniejszyć ten dyskomfort, najczęściej stosuje się preparaty przeciwalergiczne. Dzięki nim możliwy jest między innymi powrót do aktywności zawodowej nawet wśród alergików z silniejszymi objawami. Dodatkowo pozwalają one na poprawę ich nastroju oraz jakości życia prywatnego. Ten problem dotyczy również ciebie lub twoich bliskich? Dowiedz się, jakie leki przeciwalergiczne możesz zastosować, aby zmniejszyć problematyczne symptomy uczulenia, oraz sprawdź, z czego wynika ich skuteczność.
Leki przeciwhistaminowe – jak działają? Dlaczego łagodzą objawy alergii?
Działanie leków przeciwhistaminowych polega na blokowaniu receptorów histaminowych H1. Substancje o takich zdolnościach nazywane są antagonistami histaminy lub antagonistami receptorów H1. Ich aktywność ma kluczowe znaczenie dla zahamowania lub przynajmniej złagodzenia licznych objawów uczulenia, m.in. pokrzywki, nieżytu nosa, AZS (atopowego zapalenia skóry) i wielu innych. Pobudzenie receptorów H1 powoduje m.in.:
- rozszerzenie oraz wzrost przepuszczalności naczyń krwionośnych;
- skurcze mięśni gładkich;
- pobudzenie zakończeń nerwowych;
- wzmożenie produkcji wydzieliny w błonach śluzowych.
Czym jest histamina i jej receptory?
Sama histamina jest hormonem tkankowym, który powstaje z aminokwasu histydyny w wyniku reakcji enzymatycznych. Odgrywa ona rolę neuroprzekaźnika i jest mediatorem odpowiedzi zapalnych, w tym reakcji alergicznych. Znajduje się ona w licznych tkankach organizmu. W nieczynnej formie może być magazynowana przez bazofile i mastocyty (komórki tuczne), będące elementami układu odpornościowego. W kontakcie z alergenem następuje nagły wyrzut histaminy, a w efekcie reakcja alergiczna. Może ona przyjmować różne formy, od nieżytu nosa i pokrzywki, przez uporczywy świąd i łzawienie oczu, aż po niezwykle niebezpieczny wstrząs anafilaktyczny.
Jakie są wskazania do stosowania leków antyhistaminowych?
Zablokowanie działania histaminy wykorzystywane jest przede wszystkim w przypadku osób cierpiących na różnego typu alergie. Zazwyczaj zaleca się je przede wszystkim w przypadku alergicznych objawów skórnych lub ze strony dróg oddechowych oraz przy problemach z oczami (np. alergicznym zapaleniu spojówek czy przy łzawieniu oczu). Możliwe jest zakupienie leków antyhistaminowych bez recepty, warto jednak skonsultować ich dawkowanie oraz bezpieczeństwo stosowania z lekarzem lub farmaceutą. Pamiętaj również, aby nie przekraczać zalecanej dawki medykamentu. Leki przeciwhistaminowe stosowane mogą być w formie kropli, tabletek czy sprayu.
Leki przeciwhistaminowe I i II generacji – jakie wybrać?
W celu odnalezienia środka skutecznie niwelującego symptomy alergii warto poznać mechanizm powstawania reakcji uczuleniowej. Należy wiedzieć, że głównym czynnikiem generującym dolegliwości na tle uczuleniowym jest histamina – związek uwalniany w ludzkim organizmie w odpowiedzi na kontakt z alergenem. Wobec tego efektywność wdrażanych środków terapeutycznych uzależniona jest od skutecznego zahamowania wydzielania histaminy lub zablokowania receptorów, poprzez które działa, dzięki czemu niepożądane objawy mogą zostać zredukowane lub ograniczone do minimum.
Nowoczesne tabletki na alergie nazywane są lekami drugiej generacji i niemal pozbawione są ryzyka wystąpienia skutków ubocznych. Dodatkowo, poza skutecznym niwelowaniem objawów alergii, wykazują również działanie przeciwzapalne – ma to szczególne znaczenie w odniesieniu do ewentualnych konsekwencji zdrowotnych nieleczonych alergii.
Leki przeciwhistaminowe dostępne bez recepty
Mając świadomość roli histaminy w pojawianiu się objawów uczuleniowych, niezbędne wydaje się wdrożenie leków o działaniu hamującym jej wydzielanie. Preparaty te dostępne są w aptekach bez recepty, gdyż jak wspomniano powyżej – stopień ich bezpieczeństwa jest wysoki. Wśród najczęściej wdrażanych leków antyhistaminowych drugiej generacji znajdują się: desloratadyna, lewocetyryzyna, feksofenadyna oraz bilastyna. Zastanawiając się, jakie leki na alergie nabyć, warto poszukiwać w ich składzie wymienionych substancji, gdyż stanowią one potwierdzone i rekomendowane leki na alergię.
Zasadność stosowania leków antyhistaminowych okazuje się wysoka wobec objawów rozmaitych alergii – ich wdrożenie ma więc szczególne znaczenie w:
- sezonowym lub całorocznym alergicznym nieżycie górnych dróg oddechowych,
- alergicznym nieżycie nosa,
- zapaleniu spojówek o podłożu uczuleniowym,
- atopowym zapaleniu skóry,
- astmie siennej,
- pokrzywkach i obrzękach alergicznych.
Leki przeciwhistaminowe bez recepty dostępne są w różnych formach, w tym między innymi tabletek (leki doustne) czy kropli do nosa, rzadziej syropów. Dość często w aptekach można też znaleźć leki przeciwhistaminowe dla dzieci, które poprawiają komfort życia najmłodszych pacjentów.
Czym charakteryzują się leki antyhistaminowe II generacji?
Istnieje kilka powodów, dla których druga generacja preparatów przeciwhistaminowych jest zalecana przez alergologów oraz wdrażana do leczenia objawów uczulenia – przede wszystkim należy ponownie podkreślić bezpieczeństwo tych leków. Wśród pozostałych zalet tych środków na alergię znajdują się:
- minimalna przenikalność poprzez barierę krew-mózg i wynikające z niej nikłe oddziaływanie na ośrodkowy układ nerwowy pacjenta,
- szybkie i skuteczne wchłanianie z przewodu pokarmowego, implikujące niemal natychmiastowy efekt działania, zauważalny niejednokrotnie już po około 40 minutach,
- silne działanie przeciwzapalne,
- długi czas działania, utrzymujący się u niektórych pacjentów nawet do 24 godzin,
- selektywne działanie, dzięki któremu leki antyhistaminowe stają się uniwersalnymi środkami przeciw alergicznym objawom,
- wysoka skuteczność, nawet podczas długotrwałego przyjmowania leków.
Leki przeciwalergiczne bez recepty, hamujące wydzielanie histaminy i wykazujące działanie przeciwzapalne okazują się więc jednym z najbardziej nowoczesnych i wartych rozważenia rozwiązań w odniesieniu do dolegliwości na tle uczuleniowym. Wymienione powyżej zalety ich zastosowania w znaczący sposób przyczyniają się do podniesienia komfortu życia osób uczulonych. Można zatem uznać, że w sytuacji wystąpienia objawów uczulenia o zróżnicowanej etiologii, można sięgnąć po leki antyhistaminowe, które łagodzą niepożądane dolegliwości i zahamują rozwój objawów. Dostępność, bezpieczeństwo oraz skuteczność to cechy zdecydowanie zachęcające do zaopatrzenia się w podobne preparaty.
Leki przeciwhistaminowe – przeciwwskazania i skutki uboczne
Najwięcej przeciwwskazań występuje w przypadku leków przeciwhistaminowych I generacji. Nie zaleca się ich stosowania przede wszystkim pacjentom cierpiącym na jaskrę, a także uszkodzenie szpiku. Nie powinni ich stosować również mężczyźni z przerostem gruczołu krokowego. Zarówno przy lekach I, jak i II generacji przeciwwskazaniem będzie również występowanie nadwrażliwości na którykolwiek składnik medykamentu. Niekiedy leków pierwszej generacji powinny unikać także osoby z zaburzeniami pracy serca.
Należy przy tym pamiętać, że nawet u osób, u których nie występują wymienione powyżej przeciwwskazania, po zażyciu leków antyalergicznych mogą pojawić się skutki uboczne. Do najczęstszych należą senność, spadek koncentracji i osłabienie pamięci. Czasem alergicy skarżą się też na zaburzenia widzenia, od niewielkich, aż po utrudniające obsługę maszyn czy prowadzenie pojazdów. Mogą wystąpić również: suchość w jamie ustnej, problemy ze strony układu nerwowego, zaburzenia funkcji krwiotwórczych. W przypadku leków I generacji niekiedy występują zawroty głowy, nieregularna bądź przyspieszona praca serca, biegunka, zaburzenia snu czy nawet występowanie zmian skórnych.
- Kiss B. Porównanie leków przeciwhistaminowych I i II generacji w praktyce pediatrycznej. Praktyka Lekarska. 2012;11(74):5-10.
- Nowicki R, Woźniak-Wakuluk M. Leki przeciwhistaminowe w alergicznych chorobach skóry. Forum Medycyny Rodzinnej. 2008;2(4):298–301.
- Narbutt J. Leki przeciwhistaminowe II generacji w praktyce codziennej. Pediatria i Medycyna Rodzinna. 2012;8(4):351-359.
- Lewandowska-Polak A, Kowalski M. Leki antyhistaminowe w chorobach alergicznych. Przegląd alergologiczny. 2004(2):42-47.