Alergia na pyłki – objawy i leczenie

Obecnie diagnozuje się coraz więcej przypadków uczulenia na rozmaite czynniki wziewne, przy czym to alergia na pyłki roślin kwitnących występuje najczęściej. Zwykle daje ona objawy ze strony górnych dróg oddechowych i oczu, ale nie tylko. Uczulać mogą trawy, drzewa i chwasty. Dowiedz się więcej o przyczynach, symptomach i sposobach leczenia tego rodzaju alergii! 

Czym właściwie jest alergia na pyłki? 

Alergia to niewłaściwa, nadmierna reakcja układu odpornościowego na kontakt z alergenem, którym mogą być rozmaite białka i glikoproteiny zawarte w komórkach pochodzących z zewnątrz. Bezpośrednie przyczyny uczulenia i nadwrażliwości organizmu nie są dokładnie znane, ale mają związek ze skłonnościami genetycznymi oraz czynnikami środowiskowymi. 

Alergenami mogą być substancje zawarte w pokarmach, jak również unoszące się w powietrzu – pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego, czy związki chemiczne. Jeśli uczulają czynniki, które wdychamy, mowa o alergii wziewnej. Natomiast alergia na pyłki roślin jest najczęściej występującym rodzajem tego typu schorzenia. 

Jakie alergeny wziewne najczęściej uczulają?  

Reakcja alergiczna u każdej osoby może być spowodowana innym czynnikiem. Niekiedy uczula jeden rodzaj rośliny, innym razem wiele jednocześnie. Najczęstszą przyczyną uciążliwych objawów są rośliny uwalniające w okresie pylenia pyłki, które z łatwością przenoszą się na duże odległości wraz z powietrzem. Zwykle spotyka się więc alergię na pyłki traw, drzew i chwastów – ich pyłki nie pachną. Kwiaty natomiast uczulają rzadziej, ponieważ ich pyłki cechują się wysoką lepkością, przez co raczej nie unoszą się w powietrzu. Łatwiej może jednak dochodzić do reakcji alergicznej, np. podczas ich wąchania. 

Znanych jest przeszło 200 gatunków traw, które mogą uczulać. Najczęściej alergia spowodowana jest właśnie przez ten gatunek roślin. Do najbardziej alergizujących należą:

• mietlica pospolita,
• kostrzewa czerwona,
• rajgras wyniosły,
• wiechlina łąkowa,
• tomka wonna,
• wyczyniec łąkowy. 

Z kolei alergia na pyłki drzew najczęściej rozwija się po kontakcie z pyłkiem:

• brzozy,
• topoli,
• dębu,
• olszy,
• jesionu,
• wierzby. 

Chwastami obficie pylącymi i powodującymi uczulenia są: 

• bylica, 
• szczaw,
• babka lancetowata,
• pokrzywa,
• komosa.

Najczęstsze objawy alergii na pyłki

Zwykle objawy u osób uczulonych na pyłki dotyczą oczu i górnych dróg oddechowych. Wśród nich wymienia się głównie:

• alergiczny nieżyt nosa (katar sienny, alergiczny) – wodnista wydzielina, obrzęk śluzówki, częste kichania, zaczerwienienie nosa;
• zapalenie spojówek, łzawienie oczu, zaczerwienienie, wrażliwość na światło;
• chrypka, kaszel, świszczący oddech.

Nieco rzadziej w przypadku alergii sezonowej objawy pojawiają się także w obrębie skóry i błon śluzowych. Może występować świąd, wyprysk, zaczerwienienie i obrzęk. Niekiedy też alergeny wziewne wywołują objawy ogólnoustrojowe, takie jak np. bóle głowy, ogólne osłabienie, stan podgorączkowy. Tak niespecyficzne symptomy wraz z objawami ze strony układu oddechowego mogą przypominać przeziębienie. 

Reakcje krzyżowe przy alergii wziewnej i alergii pokarmowej

Białka zawarte w pyłku roślin budową przypominają te pochodzenia pasożytniczego. Z tego powodu osoby uczulone na pyłki powinny uważać także na swój jadłospis, ponieważ może wystąpić u nich reakcja uczuleniowa także na pokarmy. Jednym z objawów tzw. alergii krzyżowej jest zespół alergii jamy ustnej, występujący często u osób uczulonych na pyłek brzozy po spożyciu owoców lub warzyw, głównie melonów, arbuzów czy pomidorów.  

Kiedy u alergika pojawia się sezonowy katar sienny?

Ten typ alergii zwykle ma charakter sezonowy. Objawy choroby rozwijają się i utrzymują w okresie pylenia traw, drzew lub chwastów, na które uczulona jest dana osoba. Najczęściej więc objawy kliniczne pojawiają się wiosną i jesienią. Zdarza się jednak, że sezon pylenia jest inny w zależności od określonych roślin – niekiedy uciążliwe obawy alergii mogą pojawiać się przez całe lato. 

Diagnostyka i leczenie alergii na pyłki roślin

Obserwując objawy uczulenia, należy zgłosić się do lekarza. Zaleci on odpowiednie testy z krwi lub punktowe testy skórne, które pomogą w określeniu przyczyny alergii. Dzięki temu można w pewnym stopniu ograniczyć występowanie objawów alergii poprzez śledzenie kalendarza pylenia roślin określającego stężenie pylenia poszczególnych roślin na danym obszarze kraju.   

W przypadku nasilenia objawów stosuje się leki przeciwhistaminowe, zwykle doustne. Z kolei przy nieżycie nosa istotne jest też systematyczne oczyszczanie jam nosowych z zalegającej wydzieliny. Są to metody objawowe. Natomiast uciążliwe objawy alergii w części przypadków można złagodzić także dzięki immunoterapii (odczulaniu).