Najczęstsze objawy alergii

Najczęstsze objawy alergii – skórne, oddechowe i pokarmowe

Symptomy uczulenia mogą przybierać rozmaite formy – w zależności od etiologii, alergia może manifestować się w odmienny sposób u różnych osób. Wobec tego warto poznać najczęściej pojawiające się oznaki, świadczące o uczuleniu. Wśród najbardziej popularnych objawów alergii znajdują się sygnały ze strony górnych dróg oddechowych oraz skóry, a także przewodu pokarmowego. Czym charakteryzują się poszczególne reakcje uczuleniowe i co za nie odpowiada? Sprawdź!

Czym jest alergia – przyczyny i ogólne objawy

Każdy człowiek jest chroniony przed czynnikami zewnętrznymi dzięki sprawnemu funkcjonowaniu układu odpornościowego, który usuwa z organizmu obce cząsteczki za pomocą mechanizmów wrodzonych i nabytych. Naturalną barierą jest skóra, a także mimowolne odruchy, takie jak np. kaszel. Mechanizmy takie uruchamiają się w momencie kontaktu z potencjalnie groźną dla zdrowia cząsteczką. Natomiast w ramach mechanizmów nabytych układ immunologiczny uruchamia m.in. mediatory zapalne, np. histaminę, a także czynniki naprawcze. Substancje takie mają unieszkodliwić i usunąć z organizmu potencjalne zagrożenie, a to wiąże się z szeregiem objawów, takich jak np. wysypka czy świąd.

Alergia jest schorzeniem wynikającym z nieprawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. W jej przebiegu organizm rozpoznaje nieszkodliwe cząsteczki (różne alergeny) jako potencjalne zagrożenie dla zdrowia. W konsekwencji zostają uruchomione mechanizmy obronne odpowiedzialne za objawy alergii. Choroba może rozwijać się w każdym wieku. Jej bezpośrednie przyczyny nie są do końca poznane, ale na występowanie alergii bardziej narażone są osoby z predyspozycjami genetycznymi. Przypuszcza się również, że duże znaczenie ma styl życia i czynniki środowiskowe.

W zależności od reakcji organizmu wyróżnia się alergię IgE-zależną, w której przebiegu wydzielane są przeciwciała IgE. Wówczas objawy alergii pojawiają się stosunkowo szybko, od kilku minut do kilku godzin po kontakcie z alergenem. Innym rodzajem jest alergia IgE-niezależna, która daje symptomy znacznie później.

Typowe objawy alergii to:

• pieczenie i łzawienie oczu (zapalenie spojówek),
• kichanie, katar, zatkany nos (alergiczny nieżyt nosa),
• kaszel, duszność, ucisk w klatce piersiowej (astma alergiczna),
• wysypka i świąd skóry (pokrzywka),
• nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha (alergia pokarmowa).

Lista najczęstszych chorób alergicznych

U każdej osoby objawy uczulenia mogą wyglądać inaczej. Niekiedy obejmują odczyny skórne, innym razem są to symptomy ze strony układu oddechowego, pokarmowego lub ogólnoustrojowe, np. osłabienie. Zdarzają się też alergie krzyżowe. Wśród najczęściej spotykanych schorzeń o podłożu alergicznym wyróżnia się:

• alergiczny nieżyt nosa,
• atopowe zapalenie skóry,
• alergiczne zapalenie spojówek,
• astmę oskrzelową,
• pokrzywkę,
• alergię pokarmową,
• wstrząs anafilaktyczny.

Co może wywoływać objawy alergii?

Można uznać, że w dolegliwości, jaką jest alergia, objawy mogą być zróżnicowane – warto zaznaczyć, że nie bez znaczenia dla jej symptomatologii pozostają przyczyny alergii. Źródło uczulenia implikuje bowiem rodzaj reakcji alergicznej. Stąd w przypadku objawów skórnych warto poszukiwać przyczyn w spożywanych pokarmach lub przyjmowanych lekach. Do często uczulających produktów spożywczych zaliczyć można: ryby, białka mleka krowiego, jaja, orzeszki ziemne oraz niektóre owoce i jarzyny, jak również dodatki konserwujące. Wśród leków uczulających wymienia się penicylinę, kwas acetylosalicylowy, niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz morfinę i kodeinę.

Alergiczny nieżyt nosa powodowany jest najczęściej alergenami obecnymi bezustannie w bezpośrednim środowisku pacjenta – są to między innymi roztocza kurzu domowego, czy białka zawarte w ślinie i łoju skórnym zwierząt, osiadające  na ich sierści (potocznie mówi się o uczuleniu na sierść zwierząt). Dodatkowo, alergenem pojawiającym się okresowo mogą stać się pyłki niektórych roślin oraz grzyby i ich zarodniki.

Objawy skórne alergii – pokrzywka, wysypka, świąd, obrzęk

Jednym z najbardziej specyficznych symptomów uczulenia jest pokrzywka. Bąble powstające w jej przebiegu wyglądają specyficznie, jednoznacznie świadcząc o wysypce pokrzywkowej. Bladoróżowe wykwity pojawiają się nagle i zazwyczaj utrzymują się na skórze do kilku godzin. Towarzyszy im silny świąd oraz niejednokrotnie jednostronny obrzęk naczynioruchowy, nie występują jednak dolegliwości bólowe. Pokrzywka ustępuje samoistnie, nie pozostawiając śladów na skórze.

Kolejnym symptomem skórnym uczulenia jest wyprysk, którego różnicowanie może przysparzać nieco komplikacji. Wynika to z faktu podobieństwa zmian powstających w wyprysku do innych chorób o podłożu dermatologicznym. W przebiegu wyprysku na skórze powstają wykwity w następstwie stanu zapalnego i rumień, w ramach których widoczne są pęcherzyki, grudki oraz strupki.

Objawy alergii wziewnej

Następna grupa symptomów alergii odnosi się do dróg oddechowych. Charakterystyczne objawy alergii wziewnej to:

• katar,
• kichanie,
• kaszel,
• drapanie w gardle,
• zapalenie spojówek,
• astma alergiczna będąca często następstwem alergii.

Gorączka pojawia się niezwykle rzadko. Niedrożność nosa o podłożu alergicznym generuje dolegliwości, które w znaczący sposób obniżają samopoczucie pacjenta – towarzyszy im spory dyskomfort oraz poczucie blokady w nosie, zwiększenie częstotliwości kichania, swędzenie nosa oraz wydzielina, która może także spływać po tylnej ścianie gardła, powodując podrażnienie, suchość i ból gardła oraz krtani. Warto zaznaczyć, że zbagatelizowane alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa może stać się przyczyną zapalenia zatok, które okazuje się trudniejsze do wyleczenia oraz dokuczliwe.

Alergeny wziewne (pyłki roślin, roztocza itp.) często odpowiadają również za zapalenie spojówek. Schorzenie objawia się łzawieniem, zaczerwienieniem oczu, świądem i nadwrażliwością na światło. Często towarzyszy mu kichanie i wodnista wydzielina z nosa.

Natomiast w przypadku astmy pojawia się suchy kaszel (bez odkrztuszania wydzieliny), a także świszczący oddech, duszność, czy uczucie ucisku w klatce piersiowej.

Jak objawia się alergia pokarmowa i krzyżowa?

Za najczęstsze objawy alergii pokarmowej błędnie uznaje się tylko wzdęcia, biegunki i bóle brzucha. Warto jednak podkreślić, że substancje zawarte w pożywieniu mogą też powodować zmiany skórne i objawy ze strony układu oddechowego. Po spożyciu pokarmu zawierającego uczulające białko może więc pojawić się wysypka, świąd, obrzęk, a nawet kaszel czy kichanie.

Zdarza się również, że po zjedzeniu, najczęściej owocu lub warzywa, pojawiają się objawy bliższe alergii na pyłki. Mowa o zespole alergii jamy ustnej, który występuje wówczas, gdy układ immunologiczny myli białka obecne w pyłkach z podobnymi znajdującymi się w pokarmach. Objawami są m.in. swędzenie i obrzęk warg, języka, gardła oraz krtani.

Ważne jest również, aby nie mylić alergii z nietolerancją, czyli nadwrażliwością na niektóre pokarmy, która wynika z reakcji nieimmunologicznych.

Na czym polega diagnostyka i leczenie alergii?

Objawy alergii często są specyficzne, zwłaszcza w przypadku odczynów skórnych, takich jak pokrzywka. Wówczas diagnostyka opiera się na badaniu fizykalnym. W celu jednoznacznego rozpoznania wyprysku niezbędne staje się przeprowadzenie wnikliwego wywiadu z pacjentem oraz wdrożenie testów alergicznych. Natomiast w przebiegu diagnostyki alergicznego nieżytu nosa niejednokrotnie istotne staje się wziernikowanie – objawy alergicznego nieżytu nosa mogą bowiem okazać się mylące. Przeprowadzenie wspomnianego badania umożliwia jednoznaczną ocenę wewnętrznych struktur nosa, pozwalając na:

• ocenę błony śluzowej i ewentualnego obrzęku w jej obrębie;
• określenie charakteru obecnej w jamie nosowej wydzieliny – może ona być bowiem śluzowa, ropna lub wodnista;
• stwierdzenie ewentualnych zmian, ograniczających drożność nosa (polipy).

Jeśli mamy do czynienia z alergią, podstawą leczenia jest unikanie kontaktu z substancją uczulającą. Wobec powyższych informacji wydaje się, że warto wziąć pod uwagę etiologię dolegliwości alergicznych, w celu unikania ewentualnych bodźców wywołujących niepożądane symptomy. Obserwacja reakcji własnego organizmu umożliwia sprecyzowanie źródła uczulenia, co umożliwia zminimalizowanie ryzyka nawrotu podobnych dolegliwości. W określeniu czynnika uczulającego pomocne są również testy skórne.

Farmakologiczne leczenie alergii opiera się na przyjmowaniu leków przeciwhistaminowych, a w części przypadków także leków immunosupresyjnych. Natomiast przy chorobach skóry istotne znaczenie odgrywa leczenie miejscowe i właściwa pielęgnacja.